بررسی فقهی وظایف حکومت اسلامی در تربیت عقلانی جامعه

چکیده
تربیت، امری بنیادی در اجتماع است وجوامع بشری براساس ساحت‌های تربیتی استوار است. هر جامعه­ای که ساحت‌های تربیتی آن رشد یافته باشد، پویاست. از طرفی زیربنای همه ساحت‌های تربیتی، ساحت عقلانی است. اگر ساحت عقلانی ضعیف باشد، نمی­توان به ساحت اخلاقی رشد داد وعقل سلیم، اخلاق سالم را به­دنبال دارد و بدون اخلاق سالم نمی­توان به ساحت عبادی رشد داد؛ زیرا زیربنای عبادت، شناخت معبود و خالق هستی است.  زیرا مهمترین دلیل شناخت، عقل است. پس اگر پایه عقل محکم نباشد ساحت تربیتی عبادی و سایر ساحت‌های تربیتی از ارزش می‌افتد لذا پژوهش حاضر به­روش تحلیلی-توصیفی بااستفاده از قواعد فقهی، حکم فقهی تربیت عقلانی جامعه را بررسی می­کند. با بررسی ادله فقهی به­خوبی ثابت می‌شود که تربیت عقلانی در فقه جایگاه ویژه‌ای دارد و بااستفاده از آیات، رجحان استحبابی ویا وجوب تربیت عقلانی ثابت می‌شودو اگر این تربیت عقلانی  ، مصداق یا مقدمه امور واجب و ضروری قرار گیرد حکم وجوب برای همه مکلفین ثابت می شود  و ازآنجاکه حاکم نسبت به سایر مکلفین جایگاه منحصربه­فردی دارد و قدرت و توانایی اجرای تربیت عقلانی را دارد این حکم برای حاکم هم ثابت می گردد. ووظیفه حاکم در تربیت عقلانی در امور الزامی، وجوب و در امور غیر الزامی، استحباب مؤکد است.